32347 - raadsinformatiebrief subsidiebeleid

Aan de leden van de gemeenteraad

Uit het onderzoek in opdracht van de gemeentelijke Rekenkamer naar het subsidiebeleid en de uitvoering daarvan kwamen medio 2022 drie hoofdconclusies:

  1. De gemeente heeft, met het verstrekken van subsidies, onvoldoende zicht op het realiseren van maatschappelijke doelen bij de meeste verstrekte subsidies.

  2. De raad stelt de Algemene subsidieverordening vast, maar er zijn geen kaders wanneer het subsidie-instrument moet worden ingezet en hoe de verbinding tussen subsidies en doelen te borgen.

  3. Het is voor de raad niet goed te toetsen of de subsidies goed zijn verstrekt.

Sindsdien zijn er stappen in verbetering gezet. Op 4 september 2023 is er in de raadscommissie Maatschappelijke Ontwikkeling een presentatie gegeven over de wijze waarop de gemeente meer grip gaat krijgen op en regie wil pakken in het aanbod van vrij toegankelijke, gesubsidieerde zorg en ondersteuning. Op 22 april 2024 is de Regiovisie Sociaal Domein Kop van Noord-Holland 2024-2029 vastgesteld en daarmee de maatschappelijke doelen in relatie tot de gezondheid van onze inwoners. Van hieruit bouwen we verder.

Tijdens de beeldvormende avond op 9 september willen we u hierover informeren. Er is ook een aantal inhoudelijke punten die wij dan nader willen toelichten om in de raadscommissie van 23 september daarover nader in gesprek te kunnen gaan. De ideeën en wensen van de raad kunnen worden betrokken bij het vervolgproces.

Aanpassing Algemene subsidieverordening Den Helder

De Algemene wet bestuursrecht (Awb) is het wettelijk kader voor alle subsidies. De Algemene subsidieverordening Den Helder (ASV) geeft de algemene regels die de gemeente Den Helder stelt bij de toekenning van subsidies. Subsidies die per boekjaar verstrekt worden aan een en dezelfde organisatie staan expliciet in de begroting (begrotingssubsidie). Deze zijn te vinden in de subsidieparagraaf van de begroting. Er worden prestatieafspraken gemaakt op basis van vastgestelde beleidskaders. Wanneer de gemeente aan doelstellingen gekoppelde middelen wil verdelen onder meerdere organisaties kan dit niet op basis van een beleidsnota. Een verordening is hiervoor op dit moment de basis. Den Helder heeft daarom subsidieverordeningen voor subsidies gericht op activiteiten van sportverenigingen en voor evenementen.

In het sociaal domein worden de subsidies aan organisaties tot op heden verleend op basis van begroting en ASV (begrotingssubsidies). Nu de Regiovisie sociaal domein is vastgesteld, kunnen deze subsidies worden verdeeld en verleend op basis van de doelstellingen. In de programmabegroting worden de voor subsidies beschikbare middelen per doelstelling vastgelegd (zie bijlage). Met de toekenning van subsidies wil de gemeente organisaties ondersteunen die de inwoners laagdrempelige algemene voorzieningen bieden binnen die doelstellingen. Een verordening of een subsidieregeling, waarin de te subsidiëren activiteiten worden vermeld, bieden de basis voor de verdeling. In de toegezegde actualisatie van de ASV willen we het mogelijk maken deze nadere regels vast te stellen, zodat organisaties subsidies kunnen aanvragen voor activiteiten gericht op de realisatie van de doelen van de Regiovisie Sociaal Domein.

In lijn met de Regiovisie vindt er regionale afstemming plaats. Deze regionale afspraken willen we vastleggen in een subsidieregeling die binnen de individuele gemeenten hun grondslag vinden in de ASV en de Regiovisie. De regiovisie is door de vier gemeenteraden vastgesteld en de gemeenteraden stellen ook zelf de beschikbare middelen per doelstelling vast. Daarmee wordt de verbinding tussen begroting en maatschappelijke doelen geborgd. De subsidieregeling richt zich op de realisatie van de gestelde doelen en wordt daarom door het college vastgesteld.

De gemeenteraad kan vanaf 2025 de inzet van het college volgen op basis van het subsidieregister: het overzicht van alle uitgekeerde subsidies en hun inhoudelijke grondslag.

Op dit moment biedt de algemene subsidieverordening van de gemeente Den Helder alleen de mogelijkheid om nadere regels te stellen als uitwerking van de ASV. In de meeste gemeenten is in de ASV geregeld dat het college een regeling kan vaststellen waarin wordt vastgelegd welke activiteiten in aanmerking komen voor subsidie. De modelverordening van de VNG voorziet hier ook in. Bij de vaststelling van de ASV in 2019 was er in het sociaal domein geen door de raad vastgesteld beleidskader op basis waarvan het college een regeling vorm kon geven. Ook in de regionale samenwerking was er toen onvoldoende aanleiding om dit te doen.

Inmiddels wordt het zorglandschap regionaal afgestemd en ingericht binnen het kader van de Regiovisie.

De begroting 2025 is de eerste begroting waar in de begrotingsparagraaf subsidies de koppeling tussen maatschappelijke doelstellingen en middelen wordt vastgelegd. Aan de jaarrekening 2024 zal het subsidieregister worden gekoppeld. Dit register legt alle verleende subsidies per doelstelling vast. Dit register zal ook op de website een plek krijgen, zodat er ook transparantie is naar alle belanghebbenden. Het raadsvoorstel met de geactualiseerde ASV wordt in het eerste kwartaal van 2025 aangeboden aan de gemeenteraad. Dit is in lijn met het implementatieplan visie Planning en Control.

Afwegingskader subsidies

Het afwegingskader waarmee kan worden bepaald wanneer subsidie als sturingsinstrument voor doelstellingen kan worden ingesteld, bestaat uit de Regiovisie sociaal domein (inhoud), de begroting (middelen gekoppeld aan doelstellingen) en de ASV (randvoorwaarden). De komende maanden gaan we in gesprek met de maatschappelijke partners die lokaal en regionaal actief zijn, over de benodigde activiteiten en hoe daarbinnen samen te werken met het oog op een sluitend zorgketen. De uitkomsten voor wat betreft de algemene voorzieningen zullen geborgd worden in een lokale subsidieregeling. Deze zal bij de besluitvorming over de nieuwe ASV beschikbaar zijn om inzicht te geven hoe het instrument subsidieregeling wordt ingezet.

Specifieke uitkeringen van het Rijk

Gemeenten krijgen specifieke uitkeringen van het Rijk, waarvoor de verantwoording verloopt via de systematiek van Single information, Single audit (SiSa). Voor subsidies die uit deze middelen worden betaald is er een bovenliggend afwegingskader dat door het Rijk is vastgesteld. Een voorbeeld is de Brede SPUK- regeling waarvoor de afspraken zijn vastgelegd in het Hoofdlijnen Sportakkoord II, het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) en het Preventieakkoord. Het plan dat de basis vormt voor de uitkering is door het college vastgesteld en in de raadscommissie van 16 oktober 2023 gepresenteerd. De doelen van het plan en de Regiovisie sluiten op elkaar aan. Met welk instrument dergelijke Rijksmiddelen worden ingezet vergt afstemming. Zo vergen uitgaven binnen de Regeling SPUK voor IZA doelen afstemming binnen Noord- Holland Noord. Voor deze laatste regeling is de gemeente Hoorn de penvoerder en is afstemming tussen de gemeenten binnen de regio De Kop een vereiste. Subsidies vanuit de specifieke uitkering die op basis van de gemeentelijke ASV zijn verleend, worden opgenomen in het subsidieregister.

Den Helder, 27 augustus 2024.

Met vriendelijke groet,

burgemeester en wethouders van Den Helder,

J.A. (Jan) de Boer MSc.

burgemeester

S. (Sabrine) Roest-Gijzen

loco-secretaris